Tytuł aktu:

Ustawa z dnia 28 kwietnia 2022 r. o zasadach realizacji zadań finansowanych ze środków europejskich w perspektywie finansowej 2021-2027 - zmiana ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 690 z późn. zm.).

Krótki opis charakteru projektu, kontekstu, przewidywanego procesu legislacyjnego, znaczenia dla sektora i poziomu zaangażowania w ramach monitoringu, prognoza skutków:

Omawiana nowelizacja dotyczy nowych rozwiązań w zakresie pożyczek i usług finansowych finansowanych ze środków Funduszu Pracy i środków unijnych, dotyczących zatrudnienia. Ustawa wprowadza następujące zmiany w zakresie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy:

• wprowadzono możliwość pozyskiwania dodatkowych środków przez powiatowe i wojewódzkie urzędy pracy, innych niż Fundusz Pracy, w szczególności środków unijnych (a dokładnie z Europejskiego Funduszu Społecznego lub Europejskiego Funduszu Społecznego Plus), w celu poszerzenia oferty urzędów w zakresie promocji zatrudnienia i aktywizacji zawodowej dla osób wymagających ich pomocy;
• ograniczono grupę osób uprawnionych do skorzystania z bezzwrotnych środków na podjęcie działalności gospodarczej z Funduszy Pracy tylko do tych osób, które faktycznie pozostawały bez pracy. Natomiast pozostała grupa osób będzie mogła ubiegać się o pożyczkę na podjęcie działalności gospodarczej (Program Wsparcie w Starcie);
• zmieniono również grupę osób, które mogą ubiegać się o pożyczkę na podjęcie działalności gospodarczej z art. 61e pkt 2 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, na osoby poszukujące pracy, niezatrudnione i niewykonujące innej pracy zarobkowej (wcześniej wyłącznie poszukującym pracy absolwentom) oraz studentów ostatniego roku studiów, niezatrudnionych i niewykonujących innej pracy zarobkowej (w poprzedniej wersji ustawy, pożyczki na podjęcie działalności gospodarczej przysługiwały studentom ostatniego roku bez wskazanych przesłanek);
• w zakresie pożyczek na utworzenie stanowiska pracy, ustalono że oprocentowanie pożyczki na utworzenie stanowiska pracy nie może być mniejsze niż 0% (nowy zapis), usunięto obowiązek spłaty pożyczki na utworzenie stanowiska pracy w równych ratach oraz poszerzono zakres wymagań wobec podmiotów którym może zostać udzielona pożyczka na utworzenie stanowiska pracy o nieposiadanie nieuregulowanych w terminie zobowiązań cywilnoprawnych. Analogiczne rozwiązania przyjęto w zakresie pożyczek na podjęcie działalności gospodarczej;
• dodano postanowienie, zgodnie z którym okres spłaty pożyczki na utworzenie stanowiska pracy nie może być dłuższy niż 3 lata, chyba że pożyczkobiorca korzysta jednocześnie z pożyczki na podjęcie działalności gospodarczej. W takim przypadku okres spłaty pożyczki na utworzenie stanowiska pracy może zostać wydłużony do końca okresu spłaty pożyczki na podjęcie działalności gospodarczej.
• wprowadzono możliwość zawieszenia działalności gospodarczej na okres nie dłuższy niż 6 miesięcy, w przypadku otrzymania pożyczki na podjęcie działalności gospodarczej;
• przy pożyczce na utworzenie stanowiska pracy dla bezrobotnego lub poszukującego pracy niepozostającego w zatrudnieniu lub niewykonującego innej pracy zarobkowej opiekuna osoby niepełnosprawnej, skrócono okres w którym nieutrzymanie utworzonego stanowiska pracy lub zatrudnienia pracownika na utworzonym stanowisku pracy powoduje konsekwencje w postaci podwyższonego oprocentowania dla niespłaconej części pożyczki. W przypadku środków bezzwrotnych okres, po którym uznaje się, że umowa została wykonana przez podmiot korzystający z refundacji to 24 miesiące;
• wprowadzono połączenie wsparcia dotacyjnego ze zwrotnym w postaci częściowo umarzalnych pożyczek. Proponuje się, aby pożyczki udzielane osobom uprawnionym do skorzystania ze wsparcia bezzwrotnego, mogły być umarzane do wysokości tego wsparcia. Wysokość umorzenia ograniczono jednocześnie do wartości maksymalnie 50% pożyczki ze względu na projektowane przepisy rozporządzenia ogólnego (UE) na perspektywę finansową 2021–2027, które przewidują takie ograniczenie.

Omawiane rozwiązania nie są kierowane bezpośrednio do branży rozwojowej, jednak zmiany wprowadzone w zakresie udzielania pożyczek na utworzenia stanowiska pracy lub na podjęcie działalności gospodarczej, mogą być istotne dla podmiotów świadczących usługi rozwojowe i chcących skorzystać z takiej możliwości wsparcia finansowego. Dodatkowo ustawa przewiduje pożyczki na usługi doradcze i szkoleniowe, co z kolei może być interesujące dla tych podmiotów z perspektywy zapewnienia finansowania  ich usług klientom.

Kluczowe zapisy

Kluczowymi zapisami będą te dotyczące zmian w zakresie udzielania pożyczek na utworzenie stanowiska pracy (art. 61a-61x ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy).

Istotną zmianą jest również dodanie do art. 61h ust. 2c, zgodnie z którym oprocentowanie pożyczki na utworzenie stanowiska pracy nie może być mniejsze niż 0 %. Oprocentowanie ww. pożyczek, uzależnione jest od wysokości stopy redyskonta weksli NBP. Spadek stopy redyskonta weksli NBP poniżej 0%, przy dotychczasowym brzmieniu ustawy, oznaczał konieczność pokrywania z powierzonych środków ujemnego oprocentowania pożyczek (a więc w praktyce – wypłaty do pożyczkobiorców dodatkowych środków z tytułu negatywnych odsetek). Dodanie do ustawy ust. 2c ograniczy sytuację, w której oprocentowanie pożyczek udzielanych w ramach Programu Wsparcie w starcie spadnie poniżej zera.

Okres spłaty pożyczki na utworzenie stanowiska pracy nie może być dłuższy niż 3 lata, chyba że pożyczkobiorca korzysta jednocześnie z pożyczki na podjęcie działalności gospodarczej. W takim przypadku okres spłaty pożyczki na utworzenie stanowiska pracy może zostać wydłużony do końca okresu spłaty pożyczki na podjęcie działalności gospodarczej.

Ponadto usunięto konieczność spłacania udzielonej pożyczki w równych ratach, co umożliwi pośrednikom finansowym elastyczne podejście do płatności pożyczkobiorców w przypadku np. czasowych problemów z płynnością działalności. Umożliwienie pośrednikom modyfikacji wysokości rat pożyczki ograniczy sytuację, w których pośrednik zmuszony jest wypowiedzieć umowę pożyczki przedsiębiorcy, który posiada chwilowe problemy finansowe.

Pożyczka na utworzenie stanowiska pracy będzie mogła zostać udzielona podmiotom, którzy oprócz spełniania warunków z art. 61k ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, nie będą również posiadać nieuregulowanych w terminie zobowiązań cywilnoprawnych.

Dla branży rozwojowej istotne są również nowe usługi finansowe dodane w art. 61ea ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, w których ze środków Funduszu Pracy i środków Unii Europejskiej w perspektywie finansowej 2021–2027

i kolejnych mogą być finansowane:

• pożyczki na podjęcie działalności gospodarczej poszukującym pracy, których średniomiesięczne przychody z okresu ostatnich trzech miesięcy przed miesiącem złożenia wniosku o pożyczkę nie przekraczały przeciętnego wynagrodzenia za pracę;
• usługi doradcze i szkoleniowe skierowane do osób, o których mowa w pkt 1, którym udzielono pożyczki na podjęcie działalności gospodarczej.

Takie pożyczki oraz usługi doradcze i szkoleniowe będą przyznawane zgodnie z warunkami dopuszczalności pomocy de minimis. Dlatego niezmiernie ważne dla sektora będzie śledzenie pojawiających się aktów prawnych pod względem wskazania instytucji uprawnionej do finansowania usług doradczych i szkoleniowych oraz zasad takiego finansowania w celu poinformowania klientów sektora o możliwości uzyskania takiego wsparcia na usługi sektora.

Konsultacje:

Ustawa została ogłoszona 20 maja 2022 r., w związku z czym nie jest już możliwe wzięcie udziału w konsultacjach.

Proces legislacyjny:

Ustawę ogłoszono 20 maja 2022 r. a nowelizacja ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy wejdzie w życie 4 czerwca 2022 roku. Przebieg procesu legislacyjnego dostępny jest pod adresem:  https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12351155