Tytuł aktu:

Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw

Krótki opis charakteru projektu, kontekstu, przewidywanego procesu legislacyjnego, znaczenia dla sektora i poziomu zaangażowania w ramach monitoringu, prognoza skutków:

Omawiana nowelizacja ma na celu głównie umocnienie w polskim systemie oświaty pozycji kuratorów, a w przypadku szkoły i placówki artystycznej – ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, poprzez wprowadzenie następujących zmian:

• działalność stowarzyszeń i innych organizacji pozarządowych w szkole i placówce (w rozumieniu ustawy – Prawo oświatowe, tj. w tym placówki kształcenia ustawicznego oraz centra kształcenia zawodowego), przewidująca prowadzenie zajęć z uczniami, będzie możliwa pod warunkiem uzyskania pozytywnej opinii kuratora oświaty,
• wprowadzenie narzędzi prawnych umożliwiających kuratorom oświaty wystąpienie z wnioskiem do organu prowadzącego szkołę lub placówkę o odwołanie dyrektora szkoły lub placówki bez wypowiedzenia, w przypadku gdy przedmiotowy dyrektor nie będzie chciał zrealizować zaleceń kuratora,
• obowiązek uzyskania pozytywnej opinii kuratora, w przypadku chęci powołania na dyrektora szkoły lub placówki osoby niebędącej nauczycielem,
• wymóg uzyskania pozytywnej opinii kuratora oświaty, w sytuacji gdy w uzasadnionych przypadkach organ prowadzący szkołę lub placówkę chce powierzyć stanowisko dyrektora szkoły lub placówki na okres krótszy niż 5 lat szkolnych, jednak nie krótszy niż jeden rok szkolny,
• zmiany w zakresie składu komisji konkursowej powoływanej w celu wyłonienia kandydata na stanowisko dyrektora szkoły lub placówki polegające na m.in. zwiększeniu liczby przedstawicieli kuratorium z 3 do 5.

Projekt ustawy umacnia również rolę kuratora w zakresie prowadzenia szkół i placówek niepublicznych. Nowelizacja nadaje kuratorowi uprawnienie do wydania osobie prowadzącej niepubliczną szkołę lub placówkę polecenia niezwłocznego umożliwienia wykonania czynności z zakresu nadzoru pedagogicznego. Niezrealizowanie polecenia kuratora będzie skutkowało wykreśleniem danej szkoły lub placówki z ewidencji.

Nowelizacja wprowadza również do ustawy nowy przepis dotyczący organizacji i prowadzenia zajęć z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość (art. 125a).  Zgodnie z brzmieniem przepisu, zajęcia w szkole lub placówce zawiesza się, na czas oznaczony, w razie wystąpienia: 1) zagrożenia bezpieczeństwa uczniów w związku z organizacją i przebiegiem imprez ogólnopolskich lub międzynarodowych, 2) temperatury zewnętrznej lub w pomieszczeniach, zagrażającej zdrowiu uczniów, 3) zagrożenia związanego z sytuacją epidemiologiczną, 4) nadzwyczajnego zdarzenia zagrażającego bezpieczeństwu lub zdrowiu uczniów, innego niż określone w pkt 1–3. W przypadku zawieszenia zajęć na okres powyżej dwóch dni, dyrektor jest zobowiązany zorganizować zajęcia z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość. Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania będzie zobowiązany określić w rozporządzeniu szczegółowe warunki prowadzenia zajęć zdalnych. Sposób organizacji zajęć z wykorzystywaniem metod i technik kształcenia na odległość, w tym technologie wykorzystywane do realizacji zajęć, powinien zostać określony w statucie szkoły lub placówki.

Zmiany planowane w projekcie ustawy będą miały szczególnie znaczenie dla szkół i placówek publicznych. Jednakże projekt przewiduje również rozwiązania, które będą miały istotny wpływ na podmioty z branży rozwojowej, m.in. ze względu na możliwość wydawania przez kuratora oświaty poleceń osobom prowadzącym szkoły i placówki niepubliczne. Proponowane przez ustawodawcę umocnienie pozycji kuratora spowoduje centralizację systemu oświaty oraz znaczne ograniczenie niezależności szkół i placówek. Może to spowodować usuwanie ze szkół treści oraz osób, które z różnych względów nie odpowiadają władzom centralnym, a tym samym upolitycznienie i obniżenie jakości szkolnictwa. Pozytywnie należy ocenić umiejscowienie w ustawie – Prawo oświatowe przepisów dotyczących nauki zdalnej, jednakże ze względu na brak planowanego rozporządzenia dotyczącego uszczegółowienia tych postanowień, nie jest aktualnie możliwa ich ocena.

Kluczowe zapisy

Projekt ustawy wprowadza również zmiany w przepisach szczególnie istotnych dla podmiotów z branży rozwojowej, tj.:

• wprowadzenie zmian w zakresie rekrutacji uczniów będących młodocianymi pracownikami do niepublicznych branżowych szkół I stopnia oraz kierowania ich na dokształcanie teoretyczne w niepublicznej branżowej szkole I stopnia. Zgodnie z projektowanymi zmianami do klasy I ww. szkoły będą przyjmowani młodociani pracownicy na podstawie świadectwa ukończenia szkoły podstawowej i umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego odbywanego w formie nauki zawodu. Załącznikiem do umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego odbywanego w formie nauki zawodu będą ustalenia pracodawcy zatrudniającego młodocianych w celu przygotowania zawodowego odbywanego w formie nauki zawodu i dyrektora szkoły, do której pracodawca kieruje młodocianego pracownika na dokształcanie teoretyczne. Zakres tych ustaleń uregulowany został w art. 120a ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe.
• możliwość zwolnienia ucznia z obowiązku odbycia praktycznej nauki zawodu w części przez dyrektora szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe, analogicznie jak ma to miejsce w przypadku słuchaczy branżowych szkół II stopnia oraz szkół policealnych.
• wprowadzenie regulacji upoważniającej dyrektora okręgowej komisji egzaminacyjnej do poinformowania podmiotu prowadzącego kwalifikacyjny kurs zawodowy, niebędącego jednostką systemu oświaty, o obowiązku zorganizowania egzaminu zawodowego dla osób, które ukończyły dany kwalifikacyjny kurs zawodowy oraz do wyznaczenia terminu wskazania przez podmiot prowadzący kwalifikacyjny kurs zawodowy miejsca przeprowadzenia egzaminu zawodowego dla osób, które ukończyły dany kwalifikacyjny kurs zawodowy.

Konsultacje:

Etap przeprowadzania konsultacji publicznych zakończył się 10 listopada 2021 r.

Proces legislacyjny:

Projekt ustawy został 2 marca 2022 r. przekazany przez Prezydenta Sejmowi do ponownego rozpatrzenia.