Tytuł aktu:

Projekt ustawy o zmianie ustawy o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej

Krótki opis charakteru projektu, kontekstu, przewidywanego procesu legislacyjnego, znaczenia dla sektora i poziomu zaangażowania w ramach monitoringu, prognoza skutków:

Ustawa o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej stanowi wdrożenie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/55/UE z dnia 20 listopada 2013 r. zmieniającej dyrektywę 2005/36/WE w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych. W ocenie Komisji Europejskiej dyrektywa została nieprawidłowo wdrożona do polskiego porządku prawnego, w szczególności w zakresie art. 2 (zakres), art. 4f ust. 6 (dostęp częściowy), art. 8 ust. 1 (współpraca administracyjna), art. 14 (środki wyrównawcze) i art. 53 ust. 4 (znajomość języków). Omawiany projekt ustawy ma na celu naprawę popełnionych błędów poprzez wprowadzenie następujących rozwiązań:

• Zgodnie z aktualnym brzmieniem art. 4 ustawy, ustawy nie stosuje się do zawodów regulowanych i działalności regulowanych, dla których przepisy regulacyjne określiły wymóg posiadania obywatelstwa polskiego. W ocenie Komisji Europejskiej nie jest to prawidłowe wdrożenie art. 2 dyrektywy, ponieważ to postanowienie dyrektywy nie przewiduje wprowadzenia wyjątku dla zawodów dla których konieczne jest posiadanie konkretnego obywatelstwa, a jedynie dla zawodu notariusza. W związku z czym projekt ustawy zmienił brzmienie art. 4 ustawy na następujące: „przepisy ustawy nie będą stosowane do zawodu notariusza oraz do innych zawodów regulowanych i działalności regulowanych związanych z wykonywaniem władzy publicznej na terytorium RP”.
• Rozszerzenie katalogu definicji o definicję wyrażenia „istotnie różniący się materiał”, które będzie oznaczać materiał obejmujący nabytą wiedzę, umiejętności i kompetencje, które mają zasadnicze znaczenie dla wykonywania zawodu, i w odniesieniu do którego kształcenie odbyte przez wnioskodawcę wykazuje istotne, pod względem treści, różnice w porównaniu z zakresem kształcenia wymaganym w RP.
• Zmiana przepisów dotyczących stosowania środków wyrównawczych w przypadku stwierdzenia występowania istotnie różniącego się materiału w zakresie szkolenia lub kształcenia odbytego przez osobę ubiegającą się o uznanie kwalifikacji zawodowych w innym państwie członkowskim UE oraz określenie zasad wyrównywania różnic między zakresem szkolenia lub kształcenia wymaganego w RP a zakresem szkolenia lub kształcenia zrealizowanego przez osobę ubiegającą się o uznanie kwalifikacji zawodowych.
• Zmiana regulacji dotyczących sprawdzania posiadania przez osoby, którym uznano kwalifikacje zawodowe, znajomości języka polskiego w stopniu niezbędnym do wykonywania danego zawodu regulowanego albo danej działalności regulowanej.
• Doprecyzowanie regulacji dotyczących współpracy administracyjnej między właściwymi organami państw członkowskich UE w przypadku świadczenia usług transgranicznych.
• Zmiana brzmienia przepisów dotyczących zasad przyznawania częściowego dostępu do zawodu regulowanego w odniesieniu do specjalistów, którzy korzystają z uznania kwalifikacji zawodowych w ramach tzw. automatycznego systemu uznawania kwalifikacji zawodowych, poprzez doprecyzowanie, że zasada przyznawania częściowego dostępu do zawodu regulowanego nie znajduje zastosowania do automatycznego uznawania kwalifikacji zawodowych, o których mowa w art. 16 ust. 1 ustawy, i kwalifikacji zawodowych do wykonywania zawodów regulowanych i działalności regulowanych, o których mowa w art. 30 ustawy.

Projekt ustawy będzie mieć charakter informacyjny dla podmiotów z branży rozwojowej, ponieważ wprowadzone w nim zmiany będą oddziaływać głównie na organy właściwe w sprawach uznawania kwalifikacji zawodowych do wykonywania zawodów regulowanych oraz na osoby chcące uzyskać uznanie kwalifikacji zawodowych nabytych w innym państwie członkowskim.

Kluczowe zapisy

1) Zmiana dotycząca stosowania środków wyrównawczych w przypadku stwierdzenia występowania istotnie różniącego się materiału w zakresie szkolenia lub kształcenia odbytego przez osobę ubiegającą się o uznanie kwalifikacji zawodowych w innym państwie członkowskim UE oraz określenie zasad wyrównywania różnic między zakresem szkolenia lub kształcenia wymaganego w RP a zakresem szkolenia lub kształcenia zrealizowanego przez osobę ubiegającą się o uznanie kwalifikacji zawodowych (art. 20 ustawy).

W obecnym brzmieniu ustawa przewiduje możliwość nałożenia środków wyrównawczych w przypadku niewymienionym w dyrektywie, tj. w sytuacji, gdy zakres egzaminów wymaganych do wykonywania zawodu w RP i w państwie wnioskodawcy różnią się w sposób zasadniczy. Ponadto w ustawie wskazano, że zastosowanie środków wyrównawczych może nastąpić w przypadku, gdy zakres zawodu w państwie wnioskodawcy różni się znacząco od zakresu tego zawodu w RP. Projekt ustawy przewiduje nadanie art. 20 nowego brzmienia, w myśl którego organ właściwy w sprawach uznawania kwalifikacji zawodowych do wykonywania zawodów regulowanych oraz do podejmowania lub wykonywania działalności regulowanych będzie mógł uzależnić wydanie decyzji w sprawie uznania kwalifikacji zawodowych od odbycia przez wnioskodawcę stażu adaptacyjnego lub przystąpienia przez niego do testu umiejętności, w przypadku gdy:

• zakres kształcenia lub szkolenia odbytego przez wnioskodawcę obejmuje istotnie różniący się materiał lub
• na zawód regulowany w RP składa się co najmniej jedna działalność regulowana, która nie wchodzi w zakres odpowiadającego mu zawodu regulowanego w państwie wnioskodawcy, a zakres kształcenia lub szkolenia odbytego przez wnioskodawcę obejmuje istotnie różniący się materiał.

2) Zmianę dotyczącą sprawdzania posiadania przez osoby, którym uznano kwalifikacje zawodowe, znajomości języka polskiego w stopniu niezbędnym do wykonywania danego zawodu regulowanego albo danej działalności regulowanej (art. 29 ustawy).

Proponowane w projekcie ustawy rozwiązania mają zapewnić, że sprawdzanie znajomości języka polskiego, w odniesieniu do danego zawodu regulowanego lub danej działalności regulowanej, będzie odbywało się z zachowaniem zasady proporcjonalności. W tym celu brzmienie art. 29 zostanie uzupełnione m.in. o regulacje umożliwiające osobom, których kwalifikacje zawodowe podlegały uznaniu, potwierdzenie znajomości języka polskiego za pomocą różnych środków dowodowych, również tych uzyskanych w innych państwach członkowskich UE. Katalog dokumentów potwierdzających znajomość języka polskiego będzie otwarty. Znajomość języka polskiego będzie mogła zostać potwierdzona także przez przystąpienie do egzaminu.

Zgodnie z projektowanymi rozwiązaniami właściwy organ, z własnej inicjatywy, będzie mógł w każdym przypadku sprawdzić znajomość języka polskiego w stosunku do osób wykonujących zawody mające wpływ na bezpieczeństwo pacjentów, a w przypadku osób wykonujących inne zawody jedynie w sytuacji uzasadnionej wątpliwości co do posiadania znajomości języka polskiego w stopniu niezbędnym do wykonywania danego zawodu regulowanego albo danej działalności regulowanej.

Konsultacje:

Etap przeprowadzania konsultacji publicznych zakończył się 21 marca 2022 r.

Proces legislacyjny:

Projekt ustawy znajduje się na etapie opiniowania. 

Aktualizacja wynikająca z przebiegu procesu legislacyjnego:

Projekt ustawy przeszedł już etap opiniowania oraz badania przez Komitet do Spraw Europejskich, i 9 maja 2022 r. został zwolniony z obowiązku rozpatrzenia przez Komisję Prawniczą.